Wat is een herwaarderingsreserve?
Een herwaarderingsreserve is een onderdeel van het eigen vermogen van een onderneming dat ontstaat wanneer activa, zoals onroerend goed of machines, een hogere waarde krijgen dan waarvoor ze oorspronkelijk in de boeken staan. Deze waardevermeerdering mag onder bepaalde voorwaarden worden opgenomen op de balans, maar moet verplicht in een aparte reserve worden geplaatst: de herwaarderingsreserve.
Waarom een herwaarderingsreserve?
De herwaarderingsreserve is bedoeld om de boekhoudkundige winst niet te overschatten. Het gaat immers niet om gerealiseerde winst, maar om een waardestijging op papier. Door dit bedrag in een aparte reserve onder te brengen, wordt het afgescheiden van het deel van het eigen vermogen dat daadwerkelijk beschikbaar is voor uitkering.
Voorbeelden van herwaardering
Voorbeelden waarbij een herwaarderingsreserve kan ontstaan:
- Een bedrijfspand stijgt in waarde door veranderende marktprijzen.
- Een machine blijkt bij een herwaardering meer waard te zijn dan de boekwaarde.
- Een deelneming (investering in een ander bedrijf) heeft een structureel hogere waarde gekregen.
Is een herwaarderingsreserve verplicht?
Ja, volgens het Burgerlijk Wetboek (Boek 2 BW) is een herwaarderingsreserve wettelijk verplicht. Dit is dus een wettelijke reserve. Zolang de meerwaarde niet gerealiseerd is, mag het bedrag niet worden uitgekeerd als dividend of anderszins.
Herwaarderingsreserve op de balans
Op de balans valt de herwaarderingsreserve onder het eigen vermogen. Een typische weergave in de jaarrekening kan er als volgt uitzien:
- Geplaatst kapitaal
- Agioreserve
- Herwaarderingsreserve (wettelijke reserve)
- Overige reserves
- Onverdeelde winst
Mag een herwaarderingsreserve worden uitgekeerd?
Nee, een herwaarderingsreserve mag niet worden uitgekeerd zolang de herwaardering nog niet is gerealiseerd, bijvoorbeeld bij verkoop van het actief. Pas dan kan de reserve worden vrijgemaakt.
Voor wie is dit van toepassing?
De herwaarderingsreserve is vooral van toepassing voor BV’s en NV’s, en komt terug in de jaarrekening van ondernemingen die hun activa herwaarderen. Voor eenmanszaken en vof’s wordt deze reserve in de praktijk zelden toegepast.
Koppeling met wettelijke reserves
De herwaarderingsreserve is een van de categorieën binnen de wettelijke reserves. Deze wettelijke reserve is bedoeld als bescherming voor schuldeisers en moet dus worden aangehouden zolang de meerwaarde niet is gerealiseerd.
Herwaarderingsreserve en boekhoudsoftware
Werk je met een online boekhoudpakket zoals Asperion, dan worden herwaarderingen en bijbehorende reserves automatisch verwerkt in de balans en jaarrekening. Zo ben je altijd in lijn met de wettelijke eisen.
Samenvatting
- De herwaarderingsreserve is verplicht bij waardevermeerdering van activa.
- Het is een onderdeel van het eigen vermogen en valt onder de wettelijke reserves.
- Het bedrag mag niet worden uitgekeerd zolang de waardestijging niet is gerealiseerd.
- Het beschermt de onderneming en haar schuldeisers tegen fictieve vermogensgroei.
Veelgestelde vragen over de herwaarderingsreserve
Wat is een herwaarderingsreserve?
Een herwaarderingsreserve is een wettelijke reserve die ontstaat wanneer activa op de balans meer waard worden dan hun oorspronkelijke boekwaarde. Deze waarde wordt geboekt in een aparte post binnen het eigen vermogen.
Is een herwaarderingsreserve verplicht?
Ja, volgens Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is het aanhouden van een herwaarderingsreserve verplicht als er sprake is van een herwaardering van activa.
Wat is het verschil tussen een herwaarderingsreserve en andere reserves?
Een herwaarderingsreserve is verplicht en gebaseerd op niet-gerealiseerde waardestijgingen. Overige reserves, zoals de algemene reserve, zijn vaak vrij beschikbaar en ontstaan uit ingehouden winst.
Wanneer mag je een herwaarderingsreserve uitkeren?
De herwaarderingsreserve mag pas worden uitgekeerd zodra de waardestijging is gerealiseerd, bijvoorbeeld door verkoop van het actief.
Valt een herwaarderingsreserve onder de wettelijke reserves?
Ja, de herwaarderingsreserve is een vorm van wettelijke reserve en mag daarom niet vrij besteed worden zolang de reden van de reserve nog bestaat. Meer over wettelijke reserves.